Komentarz do 1Kor 15:29

Tekst jest niezrozumiały. Na obecnym etapie wiedzy o historii chrześcijaństwa nie umiemy ustalić, na czym dokładnie praktyka "chrztu za zmarłych" polegałaa, czy też w ogóle miała miejsce. Nie do końca wiemy, jak właściwie zinterpretować zwrot: ὑπὲρ τῶν νεκρῶν.

Tłumacze przyimek ὑπέρ z genetiwem oddają dosłownie jako: za. Znaczenie tego przyimka jest jednak szersze i może przybierać wartości: dla, ze względu na, w miejsce, w imię, zamiast, w związku – co powoduje pewne trudności ze zrozumieniem tekstu. Bo co to oznacza "chrzest za (ze względu na, w miejsce, zamiast, w imię) zmarłych"?

Ogólnie rzecz ujmując, większość translacji opowiada sie za formą: "za" lub "ze względu", jedynie przekład NŚ ów przyimek tłumaczy "czasownikowo": "aby być". Widać zatem, że śJ uznali, że tu ὑπέρ z dopełniaczem występuje w znaczeniu celowym (stąd spójnik: „aby”, chociaż w oryginale także nie ma tu bezokolicznika być), tzn. wypowiedź sugeruje lub wyraża zamiar.

Analiza gramatyczno-filologiczna 1Kor 15:29

Ἐπεὶ – coniunctio – spójnik: o czasie: gdy, skoro, ilekroć, gdy tylko, od momentu; o przyczynie: skoro ponieważ, gdyż, bo; bo inaczej, bo w przeciwnym razie (przypadku);

τί – pronomen, accusativus neutrum singularis – zaimek od: τίς, τί – kto?, co?, który?, jaki?, dlaczego?, czemu?;

ποιήσουσιν – verbum, indicativus futuri activi 3 persona pluralis – czasownik od: ποιέω – robić, czynić, dokonywać, stwarzać, wytwarzać, sporządzać, zrodzić, powodować, pisać, komponować; pracować, postępować; sprawiać, wyprawiać, urządzać, obchodzić, świętować; spełniać, praktykować, zachowywać, przestrzegać; popełniać, dopuszczać się; wyrządzać, pozyskiwać, zdobywać;

οἱ - pronomen/articulo, nominativus masculinum pluralis – rodzajnik męski: ci;

βαπτιζόµενοι – verbum, participium praesentis medii/passivi nominativus masculinum pluralis – czasownik od: βαπτίζω – myć, obmywać,zanurzać, chrzcić; udzielać chrztu;

ὑπὲρ – praepositio (+ gen.) – przyimek: w obronie, na korzyść, za, nad,ze względu, dla (kogoś, czegoś), zamiast, w imieniu (czyimś); nad ponad, dalej, powyżej, przez, poprzez, na temat, względem; o przyczynie: z powodu, dla, za;

τῶν νεκρῶν – adiectivum, genetivus masculinum pluralis – rzeczownik odprzymiotnikowy od: νεκρός, -ά, - όν: zmarły; umarły, martwy;

εἰ – coniunctio – spójnik: jeśli, jeżeli, o ile; gdyby, jeśliby; skoro, oby; ilekroć, ilekroć by;

ὅλως – adverbium – przysłówek: całkowicie, w pełni; w ogóle; powszechnie;

νεκροὶ – adiectivum, nominativus masculinum pluralis – przymiotnik – jak wyżej;

οὐκ – adverbium – od οὐ; przed samogłoską οὐκ lub przed przydechem mocnym οὐχ – nie;

ἐγείρονται – verbum, indicativus praesentis passivi 3 persona pluralis – czasownik od: ἐγείρω – budzić, budzić się; pobudzać, wznosić, podniecać, wyciągać, wskrzeszać, wywoływać (kogoś, coś, z acc.), powstawać; zwmartwychwstać; pojawiać się;

τί – pronomen, accusativus neutrum singularis – zaimek od: τίς, τί – kto?, co?, który?, jaki?, dlaczego?, czemu?;

καὶ – coniunctio – spójnik: i, a;

βαπτίζονται – verbum, indicativus praesentis medii/passivi 3 persona pluralis – czasownik od: βαπτίζω – jak wyżej;

ὑπὲρ – praepositio – przyimek – jak wyżej;

αὐτῶν – pronomen, genetivus masculinum pluralis – zaimek od: αὐτός, –ή, –ό – jego, jej, jego; tu: nich;

Krytyka tekstu 1Kor 15:29

15:29 Tekst przekazany w większości rękopisów jednomyślnie, bez znaczących wariantów.

Wnioski dotyczące 1Kor 15:29

Jako podsumowanie zacytujmy teksty z komentarzy bibilijnych.

Biblia lubelska, str. 93 podaje: "[...] Paweł użył argumentu dotyczącego zwyczaju podwójnego chrztu, który opierał się na przekonaniu, że chrzest gładzi grzechy i jest potrzebny do zbawienia. Jeśli więc umarł jakiś krewny lub dobry znajony poganin, który nie był chrześcijaninem, ktoś z wierzących przyjmował zastępczo za niego chrzest, aby umożliwić mu przyjęcie przez Boga do grona zbawionych w niebie. Ten zwyczaj istniał nie tylko w Koryncie. Św. Jan Chryzostom wspomina o nim także wsród zwolenników Marcjona. Praktyka ta – poźniej silniej rozwinięta na skutek przykrego nieporozumienia św. Pawła – została jednak zakazana na soborze w Kartaginie jako totalne nieporozumienie."

W Nowym Komentarzu Biblijnym do 1Kor str. 490, ks. Mariusz Rosik pisze:

"Trudno wyjaśnić, na czym polega praktyka przyjmowania chrztu za zmarłych. (...) Niektórzy sądzą, że widocznie chrześcijanie korynncy mieli zwyczaj przyjmowania chrztu w imieniu tych, którzy odeszli do wieczności, traktując go jako formę wstawiennictwa za zmarłymi, jak np. modlitwa (2 Mch 12, 41-45)".

Widzimy zatem, że po latach badań historycznych współczesna egzegeza nadal nie umie odpowiedzieć na czym polegała praktyka chrztu za zmarłych. Widać więc, że najnowszy przekład nie poszukuje nowych znaczeń, NKB raczej włącza się w nurt tradycyjnego zrozumienia tego tekstu.

a) Zob. komentarze w BT, BP, Biblii jerozolimskiej, EP, czy komentarz KUL, który wspomina o około 40 hipotezach dotyczących "chrztu za zmarłych".