Komentarz do 1Kor 2:8

1. W naszym fragmencie wyróżniono sformułowanie: τὸν Κύριον τῆς δόξης – przekazane w wiekszości przekładów jako: "Pana chwały". Tłumacze być może widzą tu aluzję do Ps 24:8-10 wg BT mamy:

"Któż jest tym Królem chwały? Pan, dzielny i potężny, Pan, potężny w boju.
Bramy, podnieście swe szczyty i unieście się, prastare podwoje, aby mógł wkroczyć Król chwały!
Któż jest tym Królem chwały? To Pan Zastępów: On sam Królem chwały."

Oczywiście należy sobie zadać pytanie, czy tak prztełumaczone wyrażenie jest komunikatywne, zrozumiałe? Innymi słowy, co oznacza: "Pan/Król chwały"?

2. Widzimy, że jeden z przekładów tj. NŚ oddaje oryginał inaczej, mianowicie: "chwalebnego Pana", widząc w greckim sformułowaniu formę dopełniacza jakościowego (genetivus qualitatis). Często w gramatyce NT mamy do czynienia z pewną odmianą tego dopełniacza, jest to tzw. genetivus hebraicusa.

Ten ostatni z kolei jest semicką formą przy pomocy, której wyrażamy przymiotnikib. Innymi standardowymi przykładami dopełniacza genetivus hebraicus są fragmenty:

τοῦ μαμωνᾶ τῆς ἀδικίας mamona niesprawiedliwości = niesprawiedliwa mamona Łk 16:9;

ὁ κριτὴς τῆς ἀδικίας sędzia niesprawiedliwości = niesprawiedliwy sędzia Łk 18:6;

θρόνου δόξης tronie chwały = wspaniałym/chwalebnym tronie Mt 19:28;

τὴν βασιλείαν τοῦ υἱοῦ τῆς ἀγάπης αὐτοῦ królestwo Syna miłości Jego = królestwo Jego umiłowanego Syna Kol 1:13;

τοῦ σώματος τοῦ θανάτου ciało śmierci = śmiertelne ciało Rz 7:24c itp.

A jeśli tak, to wtedy fraza: τὸν Κύριον τῆς δόξης mogłaby być przełożona jako: "chwalebny Pan"d.

3. Ogólnie rzecz ujmując, przekład NŚ stara się być jednolity w stosowaniu składni dopełniacza hebrajskiego, ale istnieją fragmenty o identycznej konstrukcji jak w 1Kor 2:8, w których Towarzystwo "Strażnica" postąpiło niekonsekwentnie. Stąd niektórzy zarzucają, że w rozważanym wersecie na takie tłumaczenie miała wpływ doktryna śJ, wg której rolę i chwałę Chrystusa należy umniejszyć. Zastanawiąjące jest dlaczego właśnie tutaj tłumacz jehowicki zastosował taką składnię, a w innych, podobnych tekstach już nie? Te inne fragmenty to:

Dz 7:2 ὁ δὲ ἔφη ἄνδρες ἀδελφοὶ καὶ πατέρες ἀκούσατε ὁ θεὸς τῆς δόξης ὤφθη τῷ πατρὶ ἡμῶν Ἀβραὰμ ὄντι ἐν τῇ Μεσοποταμίᾳ πρὶν ἢ κατοικῆσαι αὐτὸν ἐν Χαρράν
Dz 7:2 "A on powiedział: "Mężowie, bracia i ojcowie, słuchajcie. Bóg chwały ukazał się naszemu praojcu Abrahamowi, gdy ten był w Mezopotamii, zanim osiedlił się w Charanie,"

Ef 1:17 ἵνα ὁ θεὸς τοῦ κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ ὁ πατὴρ τῆς δόξης δώῃ ὑμῖν πνεῦμα σοφίας καὶ ἀποκαλύψεως ἐν ἐπιγνώσει αὐτοῦ
Ef 1:17 "aby Bóg naszego Pana, Jezusa Chrystusa, Ojciec chwały, dał wam ducha mądrości i objawienia w dokładnym poznaniu go;"

Jk 2:1 ἀδελφοί μου μὴ ἐν προσωπολημψίαις ἔχετε τὴν πίστιν τοῦ κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ τῆς δόξης
Jk 2:1 "Bracia moi, czyż trzymacie się wiary naszego Pana, Jezusa Chrystusa – naszej chwały"

1P 4:14 εἰ ὀνειδίζεσθε ἐν ὀνόματι Χριστοῦ μακάριοι ὅτι τὸ τῆς δόξης καὶ τὸ τοῦ θεοῦ πνεῦμα ἐφ' ὑμᾶς ἀναπαύεται
1P 4:14 "Jeżeli was lżą ze względu na imię Chrystusa, to jesteście szczęśliwi, ponieważ spoczywa na was duch chwały, duch Boga."

Jak widzimy w powyższych tekstach składnia genetivus hebraicus nie została zastosowana. Z ostatnim przykładem nie do końca można się zgodzić z Wallace'm, bowiem wydaje się, że jest to normalna składnia greckiego dopełniacza.
    Analiza gramatyczno-filologiczna 1Kor 2:8    
ἣν – pronomen, accusativus femininum singularis – zaimek od: ὅς, ἥ, ὅ – ten, ta, to; który, która, które; on, ona, ono; jaki, jaka, jakie;

οὐδεὶς – adiectivum, nominativus masculinum singularis – przymiotnik: οὐδείς, οὐδεμία, οὐδέν – ani jeden, żaden, nikt, nic; (jako adv.) wcale nie;

τῶν ἀρχόντων – substantivum, gentivus masculinum singularis – rzeczownik: ἄρχων, ὁ – władca, rządca, książę, przełożony, dowódca, zwierzchnik;

τοῦ αἰῶνος – substantivum, gentivus masculinum singularis – rzeczownik od: αἰών, ὁ – wiek; świat; czas trwania życia, życie, *system rzeczy* ;

τούτου pronomen, gentivus masculinum singulari – zaimek od: οὗτος, αὕτη, τοῦτο – ten (właśnie), ta (właśnie), to (właśnie); on, ona, ono;

ἔγνωκεν· – verbum, indicativus perfecti activi 3 persona singularis – czasownik od: γινώσκο (klas. γιγνώσκο) – poznawać, poznać, znać (kogoś, coś, z acc.); dowiedzieć się (o czymś), dowiadywać się, poznawać (że), wiedzieć, zapoznawać, rozumieć; pojmomwać; zauważać, przekon/ywa/ać się, że; powziąć zdanie, być zdania, myśleć; uznać, przyjąć, zaakceptować, zdecydować, postanowić; być w zażyłym (miłosnym, intymnym) stosunku, być w bliskim stosunku;

εἰ – coniunctio – spójnik: jeśli, jeżeli, o ile; gdyby, jeśliby; skoro, oby; ilekroć, ilekroć by;

γὰρ – coniunctio – spójnik: bo, że bowiem, gdyż, ponieważ, ale, albowiem; jako gdyż, jako że, przecie, przecież; jako to, cóż to; bo rzeczywiście; mianowicie, więc;

ἔγνωσαν, – verbum, indicativus aoristi activi 3 persona pluralis – czasownik od: γινώσκο (klas. γιγνώσκο) – poznawać, poznać, znać (kogoś, coś, z acc.); dowiedzieć się (o czymś), dowiadywać się, poznawać (że), wiedzieć, zapoznawać, rozumieć; pojmomwać; zauważać, przekon/ywa/ać się, że; powziąć zdanie, być zdania, myśleć; uznać, przyjąć, zaakceptować, zdecydować, postanowić; być w zażyłym (miłosnym, intymnym) stosunku, być w bliskim stosunku;

οὐκ – adverbium/particula – od οὐ; przed samogłoską οὐκ lub przed przydechem mocnym οὐχ – nie;

ἂν – particula – partykuła czasownikowa nadająca sens ograniczający lub warunkowy (pomyślany, ewentualny, możliwy w przyszłości);

τὸν Κύριον – substantivum, accusativus masculinum singularis – rzeczownik od: Κύριος, ὁ – pan, władca, gospodarz, właściciel;

τῆς δόξης – substantivum, genetivus femininum singularis – rzeczownik od: δόξα, ἡ – chwała; majestat, przepych, sława;

ἐσταύρωσαν· – verbum, indicativus aoristi activi 3 persona pluralis – czasownik od: σταυρόω – przybijać do pala, przybijać do krzyża, krzyżować (kogoś, z acc.); otoczyć, ogrodzić;
            Krytyka tekstu 1Kor 2:8            

2:8 Tekst przekazany w większości rękopisów jednomyślnie, bez znaczących wariantów.

        Wnioski dotyczące 1Kor 2:8        

Praktycznie wszystkie polskie przekłady oddają frazę τὸν Κύριον τῆς δόξης jako: "Pana chwały". Jedynie przekład NŚ odbiega od powszechnej tradycji translatorskiej, widząc w wyrażeniu kategorię adjektywną (jakościową) dopełniacza tj. składnię tzw. dopełniacza hebrajskiego. Z punktu widzenia gramatyki takie tłumaczenie wydaje się możliwe, ale niekonsekwencja przekładu śJ skłania do przyjęcia tezy, że tak przekazany tekst jest tendencyjny.

  1. a) Zob. D.B. Wallace, Greek Grammar Beyond the Basics, an exegetical syntax of the New Testament, Zondervan, Grand Rapids Michigan 1996, str. 86-88; W komentarzu KUL-owskim Listy więzienne, str. 381 czytamy: "(...) w związku z charakterystycznym biblijnym znaczeniem terminu δόξα jako cechy przysługującej Bogu, (...) nie można tego dopełniacza zamieniać na przymiotnik "chwalebny". Analogiczne zastosowania, jak: "Bóg chwały" (Dz 7,2) i "Pan chwały" (1Kor 2,8) z jednej strony, a z drugiej – "Ojciec miłosierdzia" (2Kor 1,3), "Ojciec świateł" (Jak 1,17), "Ojciec duchów" (Hebr 12,9)".
  2. b) Greek Grammar Beyond the Basics, str. 88, przyp. 44; M. Zerwick Biblical greek, § 40, str. 14;
  3. c) Choć także Paweł używa przymiotników w normalnym szyku przydawkowym, np: Rz 6:12 – τῷ θνητῷ σώματι – "śmiertelnym ciele" oraz Rz 8:11 – τὰ θνητὰ σώματα – "śmiertelne ciała". Zob. też: BDF § 165, str. 91;
  4. d) Ciekawe, że Wallace w swej: Greek Grammar Beyond the Basics, str. 87, wyraża opinię, że konstrukcja dopełniaczowa jest "silniejsza" od przymiotnikowej i konsekwentnie proponuje tłumaczenie „Pan chwały”, zob. str.: 451, 675, 683