Komentarz do J 2:4

1. Fragment jest trochę niejasny, bowiem mamy tu do czynienia z idiomem semickim. Dosłowne tłumaczenie z greki brzmi: Co mnie i tobie, niewiasto. Tak oddają przekłady: SK, W, PD, KŻ, NBG.

Ogólnie przyjmuje się, że rozpatrywane wyrażenie odpowiada hebrajskiemu: מַה-לִּי וָלָךְ (mah-lî wālāk) zawierającemu w podtekście odmowę lub przynajmniej brak chęci spełnienia prośby w sensie:

  • Co ci zrobiłem, że traktujesz mnie w ten sposób? – chodzi o niepokojenie osoby lub:
  • To twoja sprawa; co ja z tym mam wspólnego? – w przypadku wciągnięcia kogoś w sprawę nie będącą przedmiotem jego zainteresowania.

Według komentarza z BT jest to "semityzm wyrażający na ogół różnicę postawy duchowej w dialogu".

Podobne sformułowania widzimy w: Sdz 11,12; 1 Krl 17:18; 2 Krl 3:13a; 2 Krn 35:21a-b; itd.

2. Przyglądając się jednak powyższym wersetom, gdzie zwrot ten występuje w ST oraz podobnym w NT, ma się wrażenie, że fraza: "czyż to Moja lub Twoja sprawa, Niewiasto?" w BT jest tłumaczona trochę niekonsekwentniea.

Na przykład we fragmencie, gdy Chrystus wyrzuca złego ducha z opętanego, oddano dosadniej: Czego chcesz ode mnie, Jezusie (...)? Porównajmy zatem:

Mk 5:7 „i zawołał wniebogłosy: Czego chcesz ode mnie, Jezusie, Synu Boga Najwyższego? Zaklinam Cię na Boga, nie dręcz mnie!”

Łk 8:28 „Gdy ujrzał Jezusa, z krzykiem upadł przed Nim i zawołał: Czego chcesz ode mnie, Jezusie, Synu Boga Najwyższego? Błagam Cię, nie dręcz mnie!”

W świetle powyższych fragmentów ma się wrażenie, że tłumacz BT "wygładził" wypowiedź Jezusa, ale czy rzeczywiście tak należałoby ją przetłumaczyć? Bardzo konsekwentny jest przekład PE, bowiem wyrażenie przełożone zostało identycznie.

W komentarzu do PD zaproponowano jeszcze inne tłumaczenie:

"Cóż [my w tej sprawie] mamy ze sobą wspólnego, kobieto."

3. Druga część zdania sprawia tłumaczom także sporo kłopotu. Niejasna jest konstrukcja i interpunkcja tego wyrażenia. Wydawca tekstu Nestle-Aland proponuje po rzeczowniku γύναι postawić znak zapytania, a drugą część traktuje jako zdanie oznajmujące. Tłumacze – jak wiemy – nie zawsze godzą się z proponowaną wersją rekonstruowanego tekstu, stąd w przekładach rozważany werset jest przeróżnie przekazany. Możemy zatem zauważyć trzy rodzaje translacji:

1. zdanie wykrzyknikowe Jeszcze nie nadszedł mój czas! PW;

2. pytanie Czyż jeszcze nie nadeszła godzina moja? BP, BTII-V, KR/BWP, BL

3. zdanie oznajmujące Jeszcze nie nadeszła moja godzina. pozostałe;

Dalsze pogłębienie tematyki polecam:

J. Majewski, Błogosławić mnie będą, z serii: Jeden Pan, jedna wiara, Studia i rozprawy Instytutu Ekumenicznego KUL, Redakcja Wydawnictw Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, Lublin 1997, str. 41-48.
    Analiza gramatyczno-filologiczna J 2:4    
καὶ – coniunctio – spójnik: i, a;

λέγει – verbum, indicativus praesentis activi 3 persona singularis – czasownik od: λέγω – mówić, powiedzieć, rzec (komuś coś zrobić), pytać (się), prosić; rozkazywać, zabraniać, zakazywać, zapewniać, oświadczać; opowiadać;

αὐτῇ – pronomen, dativus femininum 3 persona singularis – zaimek od: αὐτός, -ή, -ό – jego, jej, jego;

ὁ Ἰησοῦς˙ – substantivum, nominativus masculinum singularis – rzeczownik: Jezus;

τί – pronomen, nominativus neutrum singularis – zaimek od: τίς, τί – kto?, co?, który?, jaki?, dlaczego?, czemu?;

ἐμοὶ – pronomen, dativus 1 persona singularis – zaimek osobowy od: ἐγώ – ja; tu: mnie;

καὶ – coniunctio – spójnik: i, a;

σοί – pronomen, dativus 2 persona singularis – zaimek osobowy od: σύ – ty; tu: tobie;

γύναι – substantivum, vocativus femininum singularis – rzeczownik od: γυνή ἡ – kobieta, niewiasta; pani, żona, małżonka, nałożnica;

οὔπω – adverbium – przysłówek – jeszcze nie, wcale nie; (czy) jeszcze nie;

ἥκει – verbum, indicativus praesentis activi 3 persona singularis – czasownik od: ἥκω – nadchodzić, przychodzić, zbliżać się, dochodzić, docierać, nawiedzać (kogoś), być obecnym, stanąć, zjawić się;

ἡ ὥρα – substantivum, nominativus femininum singularis – rzeczownik: godzina, pora; pora roku, pora dnia, chwila, czas;

μου – pronomen, genetivus 1 persona singularis – zaimek osobowy od: ἐγώ – ja; tu: moja
            Krytyka tekstu J 2:4            

2:4 Tekst przekazany w większości rękopisów praktycznie jednomyślnie, bez znaczących wariantów.

        Wnioski dotyczące J 2:4        

Ze względu na idiomatyczny charakter wypowiedzi, widzimy jak różnie tłumacze interpretują słowa Jezusa. Tekst oryginału wydaje się być stosunkowo trudny i dość niejasny. Zestawione przekłady pokazują szeroki wachlarz możliwości odczytania tego fragmentu.

  1. a) Niektórzy zarzucają, że przekład BT zbyt delikatnie oddał ten zwrot, patrz: M. Kiedzik, Zeszyty Domowego Kościoła, nr 94, str. ...