Komentarz do 2P 1:1

1. Rozważany tekst jest kolejnym, w którym mamy do czynienia z tzw. regułą Sharpa. Więcej na temat tej reguły pisałem w komentarzu do Tt 2:13. W tym miejscu znów warto zacytować komentarz264 do tego wersetu wg przekładu PD i tak:

"zgodnie z konstrukcją grecką wyrażenie: Boga i Zbawcy Jezusa Chrystusa, należy rozumieć jako odnoszące się nie do dwóch, ale do jednej osoby, czyli do Pana Jezusa Chrystusa. Podobnie w 2P 1:11; 2:20; 3:2; 3:18; w 1 Ptr 1:3; mamy Bóg i Ojciec – co również odnosi się do jednej osoby. Podobną konstrukcję mamy również w Tt 2,13."

2. Widzimy, że tak jak to było w wypadku tekstu z Listu do Tytusa, tak i tutaj przekłady NŚ, KŻ i NBG spójnik καὶ – standardowo tłumaczony na "i" – znowu oddają inaczej.
W związku z powyższym ma się wrażenie, że fraza dotyczy dwóch odrębnych osób. Większość jednakże tłumaczeń polskich przekazuje tekst w sposób, który raczej uwypukla bóstwo Jezusa.

3. Przeciwnicy tezy utożsamiania z Jezusem zwrotu: "Bóg i Pan" zwracają uwagę na werset 2 w tym fragmencie (nie przytoczyłem), gdzie wyraźnie rozróżnia się osoby: Boga (Ojca) oraz Jezusa. Twierdzą zatem, że w tym kontekście należy odczytywać werset pierwszy, a zatem sformułowanie Boga naszego i Zbawiciela Jezusa Chrystusa, należy traktować jako dotyczące dwóch odrębnych osób. Ciekawostką jest fakt, że w wersecie 2 mamy drobne warianty tekstowe, które np. zdaje się wykorzystywać przekład BW, gdzie czytamy:

„Łaska i pokój niech się wam rozmnożą przez poznanie Boga i Pana naszego, Jezusa Chrystusa”,

podczas gdy inne translacje np. BT/BP/BWP, NŚ, EP itd. dają inny szyk:

przez poznanie Boga i Jezusa, Pana naszego;
dzięki dokładnemu poznaniu Boga oraz Jezusa, naszego Pana;
przez poznanie Boga i Jezusa, naszego Pana;

    Analiza gramatyczno-filologiczna 2P 1:1    
Συµεὼν – substantivum, nominativus masculinum singularis – rzeczownik Συμεών – Szymon, Symeon;

Πέτρος – substantivum, nominativus masculinum singularis – πέτρος, ὁ – (klas.) kamień, kamienny słup graniczny; tu imię własne: Piotr;

δοῦλος – substantivum, nominativus masculinum singularis – rzeczownik δοῦλος, ὁ – sługa, niewolnik; poddany;

καὶ – coniunctio – spójnik: i, a;

ἀπόστολος – substantivum, nominativus masculinum singularis – rzeczownik ἀπόστολος, ὁ – posłaniec, wysłannik, apostoł;

Ἰησοῦ – substantivum, genetivus masculinum singularis – rzeczownik od: Ἰησοῦς, ὁ – Jezus;

Χριστοῦ – substantivum, genetivus masculinum singularis – rzeczownik od: Χριστός, ὁ – Chrystus, pomazaniec, namaszczony, pomazany, Mesjasz;

τοῖς – pronomen/articulo, dativus masculinum pluralis – rodzajnik męski – tu: tych;

ἰσότιµον – adiectivum, accusativus femininum singularis – przymiotnik: ἰσότιμος – równy wartością, równy godnością, równy czcią, równie cenny, tak sami cenny;

ἡµῖν – pronomen, dativus pluralis – zaimek od: ἐγώ – ja; tu: nam;

λαχοῦσιν – verbum, participium aoristi activi dativus masculinum pluralis – czasownik od: λαγχάνω – trans.: otrzymywać losem, wylosować, dostać w udziale, otrzymać (coś), rzucać losy; intr.: przypaść w udziale, dostać się;

πίστιν – substantivum, accusativus femininum singularis – rzeczownik: πίστις, ἡ – wiara, ufność, zaufanie, wierność, rzetelność, uczciwość, niezawodność, przyrzeczenie, rękojmia, gwarancja;

ἐν – praepositio (+ dat.) – przyimek: w, na (coś, kogoś); z, przy, blisko, obok, wśród, za, między, u, od, do, pod, przez, przed, podczas, gdy, ponieważ, za przyczyną, za pomocą, przy pomocy, w obecności, z powodu, dzięki, w czasie, w ciągu, podstępem, ze względu; *w jedności*;

δικαιοσύνῃ – substantivum, dativus femininum singularis – rzeczownik: δικαιοσύνη, ἡ – sprawiedliwość, prawość, słuszność, uczciwość, usprawiedliwienie, zbawienie;

τοῦ θεοῦ – substantivum, genetivus masculinum singularis – rzeczownik od: θεός, ὁ – bóg, Bóg;

ἡµῶν – pronomen, genetivus masculinum pluralis – zaimek od: ἐγώ – ja; tu: naszego;

καὶ – coniunctio – spójnik: i, a;

σωτῆρος – substantivum, genetivus masculinum singularis – rzeczownik: σωτήρ, ὁ – zbawca, zbawiciel, wybawca, wybawiciel;

Ἰησοῦ – substantivum, genetivus masculinum singularis – jak wyżej;

Χριστοῦ – jak wyżej:
            Krytyka tekstu 2P 1:1            

1:1 Tekst przekazany praktycznie jednomyślnie. Jedyną nieistotną, wydaje się, różnicą jest imię Szymona. W tradycji rękopiśmiennej przekazane są dwa warianty: Συμεὼν (א A K L P 049 056 0142) – jako hebraizm oraz Σίμων – (P72 B Ψ 81 88 181 330 451 614 630 1067 1241 1243 1292) – jako grecka forma imienia Szymon. Wydawcy raczej preferują tę pierwszą.

        Wnioski dotyczące 2P 1:1        

Podobnie jak w przypadku Tt 2:13 tak i tu mamy do czynienia z konstrukcją "rodzajnik – rzeczownik – καὶ – rzeczownik". Część gramatyków twierdzi, że tak zbudowane wyrażenie odnosi się do jednej osoby265, zatem zwrot: "Boga naszego i Zbawiciela Jezusa Chrystusa" – powinien dotyczyć Jezusa. Jednynie trzy przekłady: NŚ, KŻ i NBG zdają się sugerować, że chodzi o dwa odrębne podmioty: Boga (Ojca) oraz Jezusa.

  1. 264) Pastora Piotra Zaremby oraz wypowiedź ks. prof. A. Piwowara.
  2. 265) Zob. np. A. Robertson Grammar... str. 785-786, gdzie dość szeroko omawia tę kwestię, a także w: D.B. Wallace Greek Grammar Beyond the Basics, an exegetical syntax of the New Testament, Zondervan, Grand Rapids Michigan 1996, str. 270-278. Zobacz też przypis 251.