Komentarz do Ap 3:14

I. Prawie wszystkie translacje grecki termin ἡ ἀρχή – przyjmują w jego podstawowym znaczeniu: początek. Jedynie przekłady:

KŻ tłumaczy na: Władca stworzenia Bożego zaś SŻ oddaje przez: pierwotne źródło Boskiego stworzenia

Uważam, że dla wielu ugrupowań chrześcijańskich tekst może być dość kłopotliwy, bowiem zdaje się sugerować (patrz kontekst, którego tu nie przytaczam), że Jezus jest "pierwszym stworzeniem Bożym" (tak np. świadkowie Jehowy, arianie itp.).

Przyjrzyjmy się pozostałym znaczeniom rejestrowanym przez polskie słowniki, bowiem pole semantyczne tego greckiego leksemu jest dość szerokie.

ἀρχή, ἡ
Węclewski (pisownia oryginalna) 1. początek, zaczęcie, wejście, wstęp (mowy); koniec (np. łańcucha); 2. początek, punkt wyjścia, przyczyna, powód, zaród, pochodzenie; 3. zaczynanie, iście na początku, przewodzenie, przewód, dowództwo, rządy, naczelnictwo; 4. państwo, kraj, którym się rządzi, namiestnictwo; initium, principium, magistratus, imperium;
Abramowiczówna I. 1. zaczęcie, początek; 2. pierwsza zasada, element; praktyczna zasada (postępowania); 3. koniec (o bandażu, sznurku); 4. ogdałęzienie, odnoga (o rzece); 5. suma, rekapitulacja, całość; 6. główne organy (o ciele); II. 1. pierwszeństwo, władza, suwerenność; metoda rządzenia; 2. państwo, kraj, dziedzina; 3. urząd, stanowisko, rząd;
Jurewicz 1. początek, rozpoczęcie, zaczęcie, fundament; 2. pierwsza zasada, element; 3. przyczyna, powód; 4. suma, całość; 5. pierwszeństwo, władza; 6. państwo, kraj, dziedzina; 7. urząd, stanowisko;
Bosak początek, zwierzchność, władza; domena, dziedzina, ranga; o płótnie, sznurku: kraniec, róg, początek, koniec;
Popowski początek; zwierzchność.
1. Początek. a. O krańcu płótna: kraniec, róg; b. Początek czegoś, co zaistniało w historii, np boleści, znaków, Ewangelii, dni itp.; c. Początek w znaczeniu absolutnym; 2. Zwierzchność, władza.

II. Z lingwistycznego punktu widzenia możliwe są więc i inne znaczenia, które mogą nadać naszemu urywkowi rozmaite sensy. Możemy zatem wyróżnić wersje, np:

początek / zasada / władca / (s)twórca / fundament / suweren stworzenia Bożego

Zaobserwować możemy (w przypisach różnych edycji Biblii lub komentarzach), że teologowie chcą w pewien sposób złagodzić wymowę tego dość niejasnego, co do sensu, wersetu. Otóż zwracają uwagę właśnie na inne, dodatkowe znaczenia leksemu ἀρχήa mianowicie: zasadę, pierwszą przyczynę, źródłob.

Gdyby przyjąć inne wartości słownikowe, wtedy przekład oczywiście zmienia sens, uwypukla bóstwo Jezusa, który staje się w pełni źródłem i stwórcą wszelkiego stworzenia, a co z kolei wydaje się korespondować z takimi tekstami, jak np.: Kol 1:15-20, J 1:1; 1:3-4 itp.

Niektorzy egzegeci dopełniacz τοῦ θεοῦ w wyrażeniu ἡ ἀρχὴ τῆς κτίσεως τοῦ θεοῦ traktują jako genetivus subiectivusc. Wtedy tekst mógłby być rozumiany jak niżej:

początek stworzenia dokonanego przez Boga

Jak dotychczas jednak żadne polskie tłumaczenie nie oddaje naszego wersetu w taki sposób. Inne możliwe warianty zaznaczone są jedynie w przypisach (patrz: BT, BP, PD itp.).

Obszerniejsze studium nt. rzeczownika ἀρχή, ἡ Czytelnik może znaleźć w I tomie dzieła Theological Dictionary of the New Testament str. 479-484;

Dalsze pogłębienie tematyki polecam linki:
  1. R.H. Mounce – The Book of Revelation , str. 105-109, z serii: The New International Commentary of the New Testament Wm.B. Eerdmans Publishing Co. 1998. (revised edition)
  2. G.K. Beale – The book of Revelation: a commentary on the Greek text , str. 296-303 (częściowo), z serii: The New International Greek Testament Commentary, published by Wm. B.Eerdmans Publishing Co. 1998.

    3. **********************
  3. A. Jankowski – Apokalipsa świętego Jana, str. 162-163, Pallotinum, Poznań 1959 – ze strony p. Piotra Andryszczaka
  4. J. Kozyra – Jezus Chrystus jako APXH, str. 96-99, Księgarnia św. Jacka, Katowice 2001 – ze strony p. Piotra Andryszczaka
    Analiza gramatyczno-filologiczna Ap 3:14    
καὶ – coniunctio – spójnik: i, a;

τῷ ἀγγέλῳ – substantivum, dativus masculinum singularis – rzeczownik: ἄγγελος, ὁ – zwiastun, posłaniec, anioł;

τῆς – pronomen, gentivus femininum singularis – rodzajnik żeński: ta;

ἐν – praepositio (+ dat.) – przyimek: w, na (coś, kogoś); z, przy, blisko, obok, wśród, za, między, u, od, do, pod, przez, przed, podczas, gdy, ponieważ, za przyczyną, za pomocą, przy pomocy, w obecności, z powodu, dzięki, w czasie, w ciągu, podstępem, ze względu; *w jedności*;

Λαοδικείᾳ – substantivum, dativus femininum singularis – rzeczownik: Λαοδίκεια, ἡ – Laodycea;

ἐκκλησίας – substantivum, genetivus femininum singularis – rzeczownik: ἐκκλησία, ἡ – zgromadzenie, kościół, zbór; społeczność, wspólnota, gmina (religijna, polityczna);

γράψον – verbum, imperativus aoristi activi 2 persona singularis – czasownik od: γράφω – pisać, napisać, zapisywać, notować, przypominać, nakazywać;

τάδε – pronomen, accusativus neutrum pluralis – zaimek od: ὅδε, ἥδε, τόδε – ten oto, ta oto, to oto; ten, ta, to; on, ona, ono; mój, mój własny;

λέγει – verbum, indicativus praesentis activi 3 persona singularis – czasownik od: λέγω – mówić, powiedzieć, rzec, rozmawiać, wypowiadać się, twierdzić; kazać polecać (komuś coś zrobić), pytać (się), oświadczać; opowiadać;

ὁ Ἀµήν – substantivum, nominativus masculinum singularis/particula – rzeczownik od partykuły: ἀμήν – zaprawdę, istotnie; amen; tu imię własne: Amen;

ὁ µάρτυς – substantivum, nominativus masculinum singularis – rzeczownik: świadek; męczennik;

ὁ – pronomen/articulo, nominativus masculinum singularis – rodzajnik męski: ten;

πιστὸς – adiectivum, nominativus masculinum singularis – przymiotnik: wierny; wiarygodny, zaufany, godny zaufania, pewny, niezawodny; zdolny do wierzenia, mający wiarę;

καὶ – coniunctio – spójnik: i, a;

ἀληθινός – adiectivum, nominiativus masculinum singularis – przymiotnik: o ludziach: prawdomówny, szczery; godzien zaufania, wiarygodny, prawy, prawdziwy, rzetelny; o przedmiotach: prawdziwy, zgodny z prawdą, nie sfałszowany; rzeczywisty, realny;

ὁ µάρτυς ὁ πιστὸς καὶ ἀληθινός – konstrukcja przymiotników w szyku przydawkowym – świadek wierny i prawdziwy;

ἡ ἀρχὴ – substantivum, nominativus femininum singularis – rzeczownik: początek, zasada, pierwsza przyczyna; władza, domena, dziedzina, ranga;

τῆς κτίσεως – substantivum, genetivus femininum singularis – rzeczownik od: κτίσις, ἡ – stworzenie; to, co stworzone; świat; ustanowiona władza, zwierzchność, instytucja; porządek;

τοῦ θεοῦ – substantivum, genetivus masculinum singularis – rzeczownik od: θεός, ὁ – bóg, Bóg;
            Krytyka tekstu Ap 3:14            

3:14 Tekst przekazany jednomyślnie, bez znaczących wariantów. Można jedynie zaobserwować w kilku rękopisach nieznaczne zmiany szyków wyrazów tj. ἐκκλησίας Λαοδικέων

        Wnioski dotyczące Ap 3:14        

Wydaje się, że Ap 3:14 to doskonały werset, który można byłoby zmanipulować i dostosować tak, aby popierał doktryny większości kościołów chrześcijańskich, wyznających bóstwo Jezusa. A jednak widzimy, że praktycznie żaden tłumacz nie nagiął treści dla udowodnienia nauk swojego kościoła, choć taką sposobność tekst oryginału umożliwia. Obserwujemy, co najwyżej w przypisach lub komentarzach do tego wersetu, nieśmiałe próby złagodzenia przekazu i zwrócenie uwagi, że grecki termin może przybierać inne znaczenia, niekoniecznie takie, które zostały przyjęte w przekładzie.

  1. a) Dla tego fragmentu Obj 3:14 leksykon BDAG s.v. 3, str. 138 podaje znaczenie: pierwsza przyczyna, lecz także zauważa, że początek = "pierwszy stworzony" lingwistycznie jest możliwe, np. Hi 40:19; Uważam, że takie określenie wydaje się jednak mało prawdopodobne.
  2. b) Biblia Tysiąclecia podaje: "Początek" – zarazem "zasada"; Biblia poznańska: "Początek stworzenia Bożego: tu oznacza praźródło wszechmocy"; Komentarz KUL-owski: „Początek stworzenia Bożego” – ἀρχή – znaczy tu tyle, co praźródło (...); jest to synonim Pawłowego terminu „Pierworodny” (πρωτότοκος: Kol 1:15.18 z listu, który musieli dobrze znać Laodycejczycy (por. Kol 4,16).
  3. c) Genetivus subiectivus określa podmiot, który dokonuje czynności wyrażonej czasownikiem nadrzędnym.